Na motywach powieści „Ben-Hur: A Tale of the Christ” (Ben-Hur: Opowieść o Chrystusie) z 1880 roku, napisanej przez Lew Wallace.
Tytuł oryginalny: "Ben Hur"
Inne tytuły: "Ben-Hur", "Ben-Hur: A Tale of the Christ", Μπεν Χουρ, «Бен-Гур», 《賓虛》, 『ベン・ハー』, 《벤허》, بن هور, בן חור, ਬੈਨ-ਹਰ,
Produkcja: 1958-1959 (USA, Włochy)
Premiera: 18 listopad 1959 (USA, pokaz premierowy w Nowym Jorku)
24 listopad 1959 (USA)
Reżyseria:
Muzyka:
Obsada:
Juda Ben Hur
Kwintus Arius
Ester
Messala
szejk Ilderis (imię postaci błędnie tłumaczone jako: Ilderim)
Miriam
Terza (imię postaci tłumaczone jako: Teresa)
Symonides (imię postaci w niektórych tłumaczeniach jako: Szymon)
Baltazar
Poncjusz Piłat
Druzus
Tyberiusz
Sekstus
i inni
Dubbing:narrator
Notatki:
Pierwszy film w historii Amerykańskiej Akademii Filmowej (AMPAS) który zdobył aż 11 nagród i rekord ten nadal nie został pobity. Od tego czasu wyczyn ten został powtórzony jedynie dwukrotnie - tyle samo statuetek Oskara zdobyły dopiero ponad 40 lat później filmy „Titanic” (1997) oraz „Władca Pierścieni: Powrót króla” (2003).
Pierwszy film w całości zrealizowany w sześciościeżkowej technice stereo (2 główne kanały stereo z przodu za ekranem, 2 dodatkowe kanały stereo w połowie widowni, oraz kolejne 2 główne kanały stereo umiejscowione z tyłu za widzami, a więc mniej-więcej jak dzisiejsze Dolby Digital 6.1). Z powodu wymagań technicznych tak przestrzennego dźwięku tylko kilka największych kin w USA oraz garść kin poza Ameryką mogła wyświetlać ten film z oryginalnym 6-ścieżkowym dźwiękiem i w oryginalnym panoramicznym formacie. Dopiero w następnej dekadzie, gdy Walt Disney dołączył do używania tej techniki dźwiękowej i użył jej w prawie wszystkich swych kolejnych produkcjach, równocześnie zlecając firmie RCA/Westrex produkcję przenośnych systemów audio (składających się z dodatkowych wzmacniaczy i zestawów głośników), sześciościeżkowy dźwięk przestrzenny stał się dostępny dla amerykańskich widzów w co lepszych kinach dużych miast. W Europie zachodniej nastąpiło to w latach 1970.; w Polsce po raz pierwszy sprowadzono wynajętą na Zachodzie aparaturę z wielokanałowym dźwiękiem dopiero w maju 1979 przy prezentacji filmu „Bitwa o Midway” (oryg. "Midway", 1976, z tym samym 6-cio ścieżkowym dźwiękiem opracowanym przez Westrex w latach 1950., lecz niejako „udoskonalony” dwoma dodatkowymi subwooferami, uaktywniającymi się podczas wybuchów). M.in. z tego powodu ponowna premiera filmu „Ben Hur” w 1969 roku była równie popularna, co jego oryginalna premiera 10 lat wcześniej, gdyż w przeciwieństwie do 1959 roku, gdy większość kin wówczas wyświetlających ten film posiadała jedynie monofoniczne systemy dźwiękowe, tym razem każde z kin wyświetlających ten film już posiadały (lub musiały wypożyczyć) aparaturę do sześciościeżkowego dźwięku stereo.
Jeden z pierwszych filmów o gigantycznym budżecie 15,2 miliona dolarów USA (teoretycznie odpowiednik 160 milionów dolarów w 2019 r. pod względem inflacji, jednak pod względem kosztów produkcji i płac jest to odpowiednik ok. 550-600 milionów dolarów w 2019 r.), a także jeden z pierwszych filmów z gigantycznym dochodem. Wpływy z oryginalnej prezentacji premierowej (koniec 1959 r.) i po-Oskarowej prezentacji w samym tylko roku 1960 w USA wyniosły aż 146 milionów dolarów (odpowiednik 1,3 miliarda dolarów w 2019 r. po uwzględnieniu inflacji), co już powinno umiejscowić ten film w pierwszej dziesiątce najlepiej zarabiających filmów świata. A wliczając dochody z dystrybucji filmu na całym świecie i jego ponownych prezentacji w następnych 50 latach (w samych USA film powracał do kin conajmniej pięciokrotnie!) jest nawet bardzo możliwe, że film ten w rzeczywistości może być najbardziej zyskownym filmem w historii kina na świecie. Jednak ponieważ z nieznanych powodów dokładne informacje o zarobkach filmu po 1961 roku są niepełne (niedostępne lub nieznane), dlatego na większości list i klasyfikacji filmowych brak jest filmu „Ben Hur”, lub pojawia się na nich na odległych lub końcowych miejscach (np. prestiżowa witryna IMDb nie ma go nawet w pierwszej setce najbardziej zyskownych filmów w historii).
Oryginał literacki, na podstawie którego aż kilkunastu różnych pisarzy (m.in. Karl Tunberg i Gore Vidal) opracowywało scenariusz filmu, jest epopeją składającą się z 550 stron drobnego druku. Z tego powodu już od samego początku założono, że niektóre z wątków muszą zostać ominięte w filmie. Mimo to kolejne wersje scenariusza nadal był zbyt obszerne i nadal zawierały sceny uznane przez producenta Sama Zimbalistę za niemożliwe do sfilmowania. Dopiero drastyczne cięcia i zmiany w stosunku do literackiego pierwowzoru jakich dokonał Tunberg w jednej z ostatnich wersji scenariusza (według wspomnień Gore Vidala była to 12. wersja) skróciły czas trwania filmu do ok. 3,5 godzin i zostały zaakceptowane do produkcji. W oryginalnej, pra-premierowej prezentacji w Nowym Jorku film trwał niewiele ponad 224 minuty, jednak tuż przed udostępnieniem filmu w kinach dokonano dodatkowych cięć, skracając czas trwania o kolejne 14 minut. Usunięte sceny zostały przywrócone w 1962 roku, gdy film trafił do ponownej dystrybucji kinowej. Także niestandartowy format obrazu 2,74:1, w jakim film był oryginalnie prezentowany, uległ modyfikacjom z uwagi na ówczesne wymagania techniczne i został przeformatowany na 2,76:1 dla taśm 70mm, oraz do formatu 2,55:1 dla taśm 35mm. Od tego czasu wszystkie wersje są wykorzystywane w różnych dystrybucjach filmu.
W stulecie narodzin kina w 1995 roku film znalazł się na watykańskiej liście 45 najważniejszych filmów fabularnych propagujących szczególne wartości religijne, moralne lub artystyczne.
[FilmyPolskie888]
IMDb (angielski)
Wikipedia (polski)
01.190623
(POL) polski,
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz